Sudety

Sudety, pasmo górskie w środkowej Europie, północno-wschodnie ograniczenie Masywu Czeskiego, położone na terytorium Polski, Czech i częściowo Niemiec. Ciągnie się od Bramy Morawskiej na południowym wschodzie po dolinę Łaby na północnym zachodzie. Długość ok. 300 km., szerokość do 70 km. W granicach Polski Sudety zajmują ok. 9,3 tys. km2. Sfałdowany i wypiętrzony w trakcie ruchów hercyńskich górotwór, został w czasie orogenezy alpejskiej nierównomiernie, blokowo wypiętrzony, co nadało Sudetom charakter gór zrębowych. Cechują się wielką rozmaitością różnowiekowych skał, od archaicznych i proterozoicznych skał metamorficznych, przez paleozoiczne sfałdowane skały osadowe i intruzje skał krystalicznych, po mezozoiczne piaskowce płytowe i trzeciorzędowe bazalty. Sudety składają się z szeregu równoległych pasm górskich o wysokości od 900 do 1600 m n.p.m. (Śnieżka w Karkonoszach, 1602 m n.p.m.), biegnących z północnego zachodu na południowy wschód, oddzielonych od siebie podłużnymi obniżeniami. Cechą charakterystyczną Sudetów jest występowanie kotlin śródgórskich o genezie tektonicznej. W najwyższych partiach (Karkonosze) zachowały się ślady zlodowacenia plejstoceńskiego. Liczne są formy skalne o oryginalnych kształtach.